13 kwietnia 1938 r. Ustawa o ochronie "Imienia Józefa Piłsudskiego"

Impulsem do objęcia prawną ochroną dobrego imienia Józefa Piłsudskiego był incydent związany z recenzją książki Melchiora Wańkowicza "COP - ognisko siły". Stanisław Cywiński publikując recenzję książki na łamach endeckiego Dziennika Wileńskiego określił Piłsudskiego (nie przytaczając jego imienia) mianem kabotyna. Na obrazę Piłsudskiego zwrócił uwagę dwutygodnik "Naród i Państwo". Natychmiast zareagowali oficerowie, którzy pobili autora artykułu - Stanisława Cywińskiego, Aleksandra Zwierzyńskiego - redaktora naczelnego Dziennika Wileńskiego i Zygmunta Fedorowicza - zastępcę redaktora naczelnego. Do redakcji wkroczyła policja i aresztowała Cywińskiego, Zwierzyńskiego i Fedorowicza. Za dopuszczenie do użycia obelżywego określenia wobec osoby Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego Cywiński wraz ze Zwierzyńskim zostali oskarżeni o zelżenie Narodu Polskiego.

Sprawa omawiana była w Sejmie a później w Senacie. "Honor służby nakazuje nam reagować bez względu na to, kto, gdzie i jak uwłacza imieniu Komendanta. Nie jest istotą czy mniej bili czy dużo bili(...) reagować będziemy bez względu na to czy wymiar sprawiedliwości będzie działał sprawnie, czy mniej sprawnie. Serca nasze i honor żołnierski każą nam reagować natychmiast" - mówił 7 marca 1938 roku senator Władysław Malski.

Rząd już 15 marca 1938 roku przedłożył Sejmowi projekt ustawy o ochronie Imienia Józefa Piłsudskiego, Pierwszego Marszałka Polski. Sprawozdawca, poseł Bolesław Świdziński, prezentując ustawę stwierdził: "Zdać by się mogło, że zbędna jest w Polsce jakakolwiek ustawa o ochronie Imienia Józefa Piłsudskiego(...) samo imię JP pod szczególną ochroną znaleźć się musi. A to tym bardziej, że żyją jeszcze uprzedzenia a nawet nienawiści ludzi małych, którzy nie rozumiejąc Józefa Piłsudskiego (...) uczucia całego narodu ośmielają się znieważać".

Ustawa składała się z czterech artykułów. Art. 1 Pamięć czynu i zasługi JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO - Wskrzesiciela Niepodległości Ojczyzny i Wychowawcy Narodu - po wsze czasy należy do skarbnicy ducha narodowego i pozostaje pod szczególną ochroną prawa. Art. 2 Kto uwłacza Imieniu JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO, podlega karze więzienia do lat 5.

Ustawa nie została zastosowana w stosunku do Stanisława Cywińskiego, którego tekst spowodował jej uchwalenie. Cywiński mógł być osądzony jedynie na podstawie przepisów obowiązujących w chwili popełnienia czynu i został skazany na trzy lata więzienia. Z czego po apelacji odsiedział tylko 5 miesięcy.

Ustawa formalnie została uchylona wraz z wejściem w życie kodeksu karnego z 1969, czyli 1 stycznia 1970.

AS