14 stycznia 1872 r. Powstało Towarzystwa Oświaty Ludowej
Germanizowani w zaborze pruskim znaleźli sposób na krzewienie oświaty i kultury narodowej.
W reakcji na postępującą germanizację i bezwzględną antypolską politykę kanclerza Otto von Bismarcka, Polacy z zaboru pruskiego zaczęli poszukiwać form obrony przed zniemczeniem.
Trzeba zaznaczyć, że stosunkowo liberalna konstytucja niemiecka pozwalała na przykład na zakładanie stowarzyszeń oświatowych. Wykorzystali to Wielkopolanie z Franciszkiem Dobrowolskim, Władysławem Niegolewskim czy Mieczysławem Myczkowskim na czele, z których inicjatywy powstało Towarzystwa Oświaty Ludowej. Doszło do tego podczas zamkniętego spotkania 14 stycznia 1872 roku.
Celem Towarzystwa było szerzenie oświaty w języku polskim. W tym celu tworzono i wspierano wydawnictwa, kolportaż książek oraz zakładano biblioteki.
Środkiem do - dozwolonego przez pruskie prawo - propagowania języka i kultury polskiej, było zakładanie na terenie zaboru pruskiego ochronek.
W efekcie w ciągu kilku lata w Poznańskiem powstało 50 nowych bibliotek, na Pomorzu Gdańskim 63, Pomorzu Zachodnim 1, a na Mazurach 3.
