19 kwietnia 1950 r. Utworzono Urząd ds. Wyznań - oficjalne narzędzie do walki z Kościołem.
Przy Prezydium rady Ministrów powołano Urząd do spraw Wyznań, który miał się zajmować realizacją polityki wyznaniowej komunistycznego państwa. Oficjalnie nadzorował działalność Kościołów działających w Polsce i miał usprawnić relacje między instytucjami państwa a Kościołami, w rzeczywistości zajmował się zwalczaniem Kościoła i obecności wszelkich przejawów religii w życiu publicznym.
Działał poprzez terenowe agendy - na szczeblu wojewódzkich, miejskich i powiatowych rad narodowych. Urząd dzielił się na trzy wydziały: Ogólny, Wyznania rzymskokatolickiego, Wyznań nierzymskokatolickich, a te z kolei na referaty. W strukturze Urzędu istniały także dwa samodzielne referaty: Nadzoru Stowarzyszeń Wyznaniowych i Nadzoru Funduszu Kościelnego.
Na czele UdsW stał dyrektor, powoływany i odwoływany przez premiera. Pierwszym dyrektorem UdsW został Antoni Bida, który przyszedł do nowej instytucji z Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, czyli cenzury, gdzie był szefem. Ostatnim dyrektorem był Władysław Loranc, b. kierownik Wydziału Ideologicznego KC PZPR. Jerzy Kuberski, który kierował urzędem w latach 1980-1982, został w 1989 r. - po wznowieniu stosunków dyplomatycznych - , zapewne ze względu na swoje kompetencje, pierwszym ambasadorem RP przy Stolicy Apostolskiej.
Urząd do Spraw Wyznań ściśle współpracował ze wszystkimi ministerstwami, gdy tylko w grę wchodziły relacje na styku Kościół - Państwo. W porozumieniu z Ministerstwem Finansów określano wysokość podatków płaconych przez Kościół, z Ministerstwem Obrony ustalano listy kleryków powoływanych do wojska, z Ministerstwem Oświaty prowadzono nadzór nad punktami katechetycznymi a z Ministerstwem Budownictwa ustalano zasady dotyczące budowy nowych kościołów. Urząd współpracował ściśle z MSW i SB prowadząc inwigilację duchowieństwa.
Interesującym przykładem takiej działalności jest notatka Urzędu ds. Wyznań, w której dokonano oceny listu wielkopostnego Kardynała Wyszyńskiego do duchowieństwa i wiernych o zagrożeniu moralności Narodu z 9 marca 1968 roku: "(...)List wielkopostny stanowi pierwszą publiczną i oficjalną zapowiedź realizacji tematów roku. Jest on dokumentem politycznym i nie ma w nim zupełnie akcentów pozytywnych, które występowały np. w podobnym liście w roku ubiegłym.
Wady społeczne, które są faktem, zostały w liście gigantycznie zdemonizowane, dlatego obraz jest ponury — świadomie i zamierzenie. W liście za wszelkie zło odpowiedzialni są rządzący, Kościół natomiast jest jedyną siłą, która może uratować naród od upadku. Kardynał mówi ciągle o przymusowym, narzuconym ateizmie i laicyzacji o zaplanowanej deprawacji społeczeństwa, szczególnie młodzieży. Przy czym w liście tym ateizm jest wadą społeczną, na równi z nikotynizmem czy alkoholizmem, z którą trzeba podjąć energiczną walkę. List kardynała Wyszyńskiego jest zatem drugim krokiem kampanii pośrednio wymierzonej przeciwko socjalistycznemu porządkowi społecznemu.(...)".
Urząd do spraw Wyznań został zlikwidowany 23 listopada 1989 r.
AS
