23 czerwca 1949 r. Rozpoczęcie budowy Nowej Huty
Komunistyczne władze postanowiły zbudować na przedmieściach Krakowa miasto od podstaw. Mieszkańcami Nowej Huty mieli być przyszli pracownicy powstającego kombinatu, a dzielnicę tworzono jako "laboratorium nowego człowieka". Dziś stanowi czołowy przykład urbanistyki socrealizmu.
Dlaczego powstała Nowa Huta? Decyzja władz o budowie nowej dzielnicy Krakowa powodowana była względami politycznymi i ekonomicznymi. W 1950 roku w życie miał wejść tzw. plan sześcioletni, który zakładał potężny rozwój przemysłu w powojennej Polsce, co miało być "warunkiem budowy socjalizmu".
Kombinat postanowiono umiejscowić na północno-wschodnich rubieżach Krakowa. Jednocześnie przystąpiono do budowy dzielnicy, którą mieli zamieszkać przyszli pracownicy huty. Przystąpiono bez odpowiednich projektów architektonicznych i urbanistycznych.
Plan dzielnicy, autorstwa generalnego projektanta Nowej Huty Tadeusza Ptaszyckiego, pojawił się długo po rozpoczęciu budowy wielu budynków. Projekt centralnej Nowej Huty powstał dopiero w 1952 roku, zatem trzy lata po rozpoczęciu budowy pierwszego domu w Nowej Hucie. Co ciekawe, wiadomość o projekcie Ptaszyckiego ukazała się w piśmie "Architekt" wraz z nekrologiem Józefa Stalina.
Pierwsze budynki mieszkalne według projektu Franciszka Adamskiego (pokryte czterospadowymi dachami dwupiętrowe domy) zaczęto wznosić już 23 czerwca 1949 roku na terenie wsi Mogiła.
Co ciekawe, domy w Mogile były jednymi z niewielu w Nowej Hucie, które mają spadziste dachy. Te zostały zakazane dyrektywą Komitetu Centralnego PZPR, a to z powodu braku drewna - polskie lasy zostały w czasie okupacji mocno przetrzebione przez Niemców.
Dziś Nowa Huta, w zamyśle łącząca najważniejsze cechy miasta idealnego i miasta ogrodu, znajduje się w rejestrze zabytków - jako dobro kultury i reprezentatywny przykład urbanistyki socrealizmu w Polsce - i jest chętnie odwiedzana przez turystów z zagranicy.
