24 lutego 1921 r. Polsko-sowiecku układ o repatriacji
Wraz z wygaśnięciem walk w wojnie polsko-bolszewickiej, obie strony rozpoczęły pertraktacje w sprawie wymiany jeńców wojennych. 6 września 1920 roku w Berlinie przedstawicieli polskiego i rosyjskiego Czerwonego Krzyża podpisali umowę w tej sprawie. O jeńcach mówiły również postanowienia traktatu ryskiego z 12 października 1920 roku, jednak szczegóły wymiany normował układ o repatriacji z 24 lutego 1921 roku.
Układ o repatriacji zobowiązał Polskę i Związek Sowiecki do stworzenia wspólny Komisji Mieszanych, które miały zadbać o bezpieczeństwo i zdrowie jeńców, a także zapewnić im bezpieczny powrót do kraju. W celu realizacji postanowień powołano Komisje ds. Wymiany Jeńców, Uchodźców, Zakładników i Wygnańców, które zajmowały się nie tylko jeńcami wojennymi, ale również i cywilami.
W ustalonym harmonogramie określono, że tygodniowo strony wymienią nie więcej, niż 4 tysiące cywilów i 1,5 tysiąca żołnierzy. Ograniczenia spowodowane były problemami logistycznymi.
Pomimo zapisanych w umowach międzynarodowych warunków wymiany jeńców, Sowieci z premedytacją tamowali powrót Polaków do kraju. Gdy do maja 1921 roku strona polska wydała ponad 24 tysiące jeńców, Sowieci pozwolili wrócić zaledwie 12 tysiącom Polaków. Sabotowanie postanowień układu o repatriacji zostało przerwane dopiero po zdecydowanej reakcji Polaków, którzy w pewnym momencie całkowicie zawiesili zwalnianie jeńców sowieckich.
Wymiany jeńców dokonywano punktach granicznych w Stołpcach i Kojdanowie, przy linii kolejowej Mińsk-Baranowicze oraz na stacji Zdołbunów na linii Równe-Szepietówka. Z Sowietów do Polski zdołało powrócić ponad 26 tysięcy jeńców. Los dalszych 20 tysięcy nie jest znany, najprawdopodobniej zmarli w niewoli. Tymczasem strona polska zwolniła około 67 tysięcy sowieckich jeńców. 18 tysięcy czerwonoarmistów zmarło, głównie z powodu chorób zakaźnych.
Co interesujące, blisko 25 tysięcy sowieckich jeńców zdecydowało się na pozostanie w Polsce, jakby przeczuwając, jaki los może czekać ich w Związku Sowieckim. Wielu weteranów wojny polsko-bolszewickiej, którzy powrócili w 1921 roku z niewoli, zostało rozstrzelanych i zamordowanych w latach 30. na rozkaz Józefa Stalina, który kazał włączyć ich do tzw. operacji polskiej NKWD.
