25 lutego 1913 r. Józef Piłsudski w "Kurierze Litewskim"

Kim był tajemniczy "Pan Marian"? To Józef Piłsudski, który udzielając wywiadu Józefowi Hłasce z "Kuriera Litewskiego", nie mógł ujawniać imienia i nazwiska. Wszystko to ze względu na niepodległościową działalność.

W opublikowanej 25 lutego 1913 roku w "Kurierze Litewskim" rozmowie, przyszły Naczelnik celnie przewidział wynik konfliktu zbrojnego Ententy i Rosji z Państwami Centralnymi.

"Wydaje mi się, że przewaga techniki niemieckiej pokona Rosję, i że jednak bogactwo i zasoby naturalne Anglii i Francji wezmą górę nad siłami Niemiec. To rzecz prosta byłoby najkorzystniejsze dla nas" - ze względów cenzuralnych słowa ta nie ukazały się pierwotnie w gazecie, ale zostały wydrukowane w całym zapisie rozmowy opublikowanym w pośmiertnych "Pismach" Piłsudskiego.

W "Kurierze Litewskim" ukazało się natomiast stwierdzenie, że Polska "wystąpi jako siła samodzielna, która przy likwidowaniu wojny, w czasie kiedy strony wojujące będą znużone i wyczerpane, zaważyć będzie mogła na szali".

Choć Polacy nie posiadali własnej armii, to przecież byli żołnierzami w armiach zaborczych: byli wyszkoleni i posiadali broń. Kadrę oficerską miał zagwarantować stworzony przez Piłsudskiego ruch strzelecki.

Nie wszędzie jednak przewidywania przyszłego Marszałka sprawdziły się. "Pan Marian" w rozmowie z Hłaską twierdził bowiem, że teren Królestwa Polskiego stanie się militarną próżnią. Według twórcy Legionów, Rosja z centralnych ziem polskich miała się wycofać, Austria nie zamierzała na nie wkraczać, a zaangażowane w walką na froncie zachodnim Prusy nie miałyby wystarczających sił. Tymczasem to na ziemiach polskich rozegrały się jedne z najkrwawszych bitew tej wojny.

Pomimo tego, przewidywania "Pana Mariana" okazały się być bardzo celne, co udowodniły wydarzenia lat 1917 i 1918.

AW