26 lipca 1887 r. Ukazał się pierwszy podręcznik do nauki języka esperanto
Dwa lata szukał Ludwik Zamenhof wydawcy dla napisanej przez siebie książki o nowym języku, który stworzył. Nosiła tytuł "Język międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny" i została napisana po rosyjsku. Autor podpisał się pseudonimem - Doktoro Esperanto. Książkę wydrukowano w drukarni Chrystiana Keltera w Warszawie w nakładzie 3 tys. egzemplarzy, miała niewielki format ułatwiający przesyłanie pocztą i liczyła 40 stron. W tym samym roku pojawiły się także wersje polska, niemiecka i francuska. Finansowe wsparcie uzyskał od Aleksandra Silbernika, ojca swojej przyszłej żony Klary.
"Język międzynarodowy, jak każdy narodowy, jest własnością ogółu; autor zrzeka się na zawsze wszelkich praw osobistych do niego" - napisał we wstępie Zamenhof. W książce zamieścił m.in. przedmowę, w której opisał podstawy teoretyczne języka i zamieścił przykładowe tłumaczenia - modlitwy Ojcze nasz, fragmentu Biblii i wiersza Heinego; słowniczek, reguły gramatyczne i deklaracje nauczenia się języka "jeśli 10 milionów osób złoży tę samą obietnicę".
Wydanie książki zapoczątkowało historię międzynarodowego języka nazwanego esperanto, od pseudonimu autora. Zamenhof był przekonany, że wspólny język którym będą się mogli porozumiewać ludzie na całym świeci zlikwiduje wzajemny brak zrozumienia i konflikty między ludźmi i narodami. "(...) wrażliwa natura czuje ciężar różnojęzyczności i wnioskuje na każdym kroku, że różność języków jest jedyną lub przynajmniej główną przyczyną, która rozdziela ludzką rodzinę na wrogie części. Wychowano mnie jako idealistę, nauczono, że wszyscy ludzie są braćmi, gdy tymczasem na ulicy i na podwórku wszystko na każdym kroku dawało mi znać, iż ludzie nie istnieją, istnieją jedynie Rosjanie, Polacy, Niemcy, Żydzi" - pisał w liście do przyjaciela Zamenhof.
Nowy język został bardzo przychylnie przyjęty, doceniano jego prostotę i użyteczność. Zaczął zdobywać coraz większą popularność, w Europie powstawały kluby esperanckie. Pierwszy Światowy Kongres Esperanto odbył sie w sierpniu 1905 r. w Boulogne-sur-Mer, we Francji. Wzięło w nim udział 688 uczestników z 20 krajów.
AS
