26 listopada 1943 r. "Do braci Żydów i braci Polaków". Przemówienie Schwarzbarta
Ignacy Schwarzbart był w Polsce międzywojennej redaktorem naczelnym „Nowego Dziennika” – pisma społeczności żydowskiej, wydawanego w Krakowie, a także radnym miasta Krakowa. Wybrany w 1938 roku do Sejmu RP, należał do parlamentarnego Koła Żydowskiego.
Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Rumunii z misją od premiera rządu RP, gen. Felicjana Sławoj Składkowskiego. "(...)wysyłam w świat adwokata z Krakowa, posła Schwarzbarta, by wśród Żydów zagranicznych poruszył sprawę zaatakowania nas przez Hitlera i niebezpieczeństwa grożącego między innymi Żydom polskim oraz potrzebę natychmiastowej pomocy. Przyrzeka pracować za granicą dla wspólnej sprawy ze wszystkich sił" - pisał Sławoj-Składkowski we wspomnieniach.
W latach 1940-45 Schwarzbart należał do Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej na obczyźnie jako reprezentant społeczności żydowskiej. Zajmował się organizowaniem pomocy dla Żydów prześladowanych pod okupacją niemiecką. Zabiegał o pomoc aliantów i rządu polskiego.
W 1943 roku wygłosił w Londynie przemówienie radiowe skierowane do słuchaczy w okupowanej Polsce. "(...) bracia Żydzi w Polsce. Wiem, jak marne jest każde słowo w chwili, gdy głównie czyn ma znaczenie. (...) Ale mimo to pragnę, byście przynajmniej wiedzieli, że nie tylko my, Żydzi polscy, ale i Żydzi całego świata bezustannie i z gorącą miłością szukają dróg, aby Wam realnie pomóc. (...) Za gruzy i za nędzę setek miast polskich, za cierpienia Żydów, za cierpienia ciemiężonych narodów Europy płaci wróg już dziś krwawo. (...) Im większą i dłuższą będzie jego zbrodnia, tym większą i dłuższą będzie kara teraźniejszego i przyszłych pokoleń niemieckich".
Zwrócił się także do "braci Polaków". "Jeśli wielkie hasło »Za Waszą i Naszą Wolność« posiada treść, jeśli ono rzeczywiście obejmuje społem Was i nas, to dziś chyba czas na ziszczenie się braterstwa w imię najwyższych i wspólnych nam celów - Polski wskrzeszonej. Tym wszystkim spośród was, bracia-Polacy, którzy w zbrojnej akcji oporu mogli pomóc Żydom, gdy szli na śmierć w obronie honoru, tym co w imię - nie miłosierdzia, bo miłosierdzia nie żebrzemy - ale w imię solidarności obywatelskiej i wizji wspólnej przyszłości pomagali i pomagają Żydom, choć sami cierpią, składam dziś podziękowanie za spełnienie obowiązku. Albowiem i my, Żydzi polscy, ten swój obowiązek w najgłębszym jego słowa znaczeniu - w przygniatającej większości spełniamy. Nie pytamy o to, czy spełniamy go dla nas, Żydów, czy dla Polaków. Pamiętamy o całości, o Polsce".
"Reprezentacja Żydów Polskich za granicą Państwa w deklaracjach swych i jej przedstawicieli w radzie narodowej RP wiernie stanęli przy sztandarze Rzeczypospolitej, oświadczając się wobec całego świata za całą i nieuszczuploną Polską, i o ten cel walczyli we wrześniu 1939, walczą teraz i walczyć będą".
Na koniec Schwarzbart zwrócił się do Polaków: "Pamiętajcie o tych faktach wymownych bracia-Polacy w Kraju - i pomagajcie nadal braciom Żydom - wszyscy pomagajcie ochotnie i wydajnie, bo jeden i wspólny jest nasz los".
AS
---------------------------
26 listopada zdarzyło się także: Trzeci pogrzeb gen. Władysława Sikorskiego
