28 stycznia 1977 r. Rozpoczęto budowę polskiej stacji antarktycznej Arctowski
Polska stacja naukowa imienia badacza polarnego Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego stała się miejscem ostatnie wyprawy słynnego autora zdjęć i filmów przyrodniczych Włodzimierza Puchalskiego.
Choć stacja antarktyczna Arctowski na wyspie Króla Jerzego w archipelagu Szetlandów ma charakter naukowy, to jednak jej powstanie motywowały względy gospodarcze. Polsce zależało na dołączeniu do grupy państw stowarzyszonych w Układzie Antarktycznym i zyskaniu prawa do korzystania z łowisk wód powierzchniowych bieguna południowego. Do tego niezbędna było posiadanie całorocznej stacji antarktycznej.
Przygotowania do ekspedycji zaczęły się w 1976 roku. Ostatecznie w kierunku Antarktydy wypłynęły dwa statki: "Dalmor" i "Zabrze", na których pokładach znajdowało się - poza załogami okrętów - 73 osoby i około 2700 ton ładunku. Co warte podkreślenia, rejon przyszłej stacji nie był znany.
Po kilku próbach znalezienie odpowiedniego miejsca na założenie stacji (jedną z dogodnych lokalizacji dyskwalifikowało istnienie.... kilkudziesięciotysięcznej kolonii pingwinów), "Zabrze" postanowił zarzucić kotwicę na Wyspie Króla Jerzego.
"Do lądowania wybrano Zatokę Admiralicji i miejsce oznaczone jako Thomas Point. W zatoce znaleziono dogodne kotwicowisko, zaś ukształtowanie terenu pozwala nie tylko na wygodne usytuowanie bazy, ale także na poruszanie się w pobliskiej okolicy pojazdami mechanicznymi; jest tu również słodka woda" - brzmiała depesza prasowa wydrukowana w krajowej prasie.
28 stycznia 1977 roku rozpoczęła się budowa stacji, która w sumie trwała 57 dni. Żmudną pracę w ekstremalnych warunkach pogodowych polskiej ekipie urozmaicały wizyty... amerykańskich turystów.
"Wczoraj w zatoce pojawił się statek pasażerski bandery panamskiej i dziś mieliśmy na lądzie sporą grupę amerykańskich turystów. Były nawet kobiety, na szczęście mało atrakcyjne, to noc przynajmniej będzie spokojna" - zanotował w dzienniku jeden z uczestników wyprawy.
Oficjalnie stacja rozpoczęła działalność 26 lutego 1977 roku, o czym poinformował telegram nadany w pięciu językach o następującej treści: ,,Tu stacja antarktyczna im. Henryka Arctowskiego Polskiej Akademii Nauk na Wyspie Króla Jerzego w archipelagu Szetlandów Południowych, położona na 62°10'S i 58°28'W. Stacja im. Henryka Arctowskiego rozpoczęła działalność dziś o godz. 3.25 GMT. Nasz sygnał wywoławczy 3ZL3O, 3ZL34, częstotliwość 7514 i 8054 kHz, temperatura powietrza 4,3°C, ciśnienie 962 mbar, zachmurzenie 0,8, prędkość wiatru 7 m/s".
W składającej się z 14 budynków stacji przebywa - w zależności od pory roku - od 12 do 40 osób. Arctowski, poza działalnością naukową i badawczą, w sezonie letnim jest również miejscem wypraw turystycznych.
Najniższą zanotowaną temperaturą było minus 32,3 stopnie Celsjusza, a najwyższa plus 16,7 stopni Celsjusza.
Na koniec dodajmy, że stacja antarktyczna Arctowski była celem ostatniej podróży Włodzimierza Puchalskiego. Słynny fotografik zmarł w czasie wykonywania zdjęć na Wyspie Króla Jerzego i tam też został pochowany. Grób Puchalskiego został wpisany na listę obiektów historycznych Antarktyki.
AW
