29 listopada 1987 r. Władze PRL przeprowadziły referendum
Rząd premiera Zbigniewa Mesnera postanowił, mimo braku efektów pierwszego etapu reformy gospodarki PRL-u, rozpocząć drugi etap. Nowe gospodarcze otwarcie miało zostać poprzedzone ogólnopolskim referendum. Taką możliwość zapowiedział generał Wojciech Jaruzelski, I sekretarz KC PZPR.
Propagandowo pomysł referendum przedstawiono jako inicjatywę Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. Ideę referendum poparło także V Plenum KC PZPR, jako "logiczną konsekwencję urzeczywistnianej od IX Zjazdu partii linii socjalistycznej odnowy i porozumienia narodowego".
Treść pytań, niezbyt jasno sformułowanych, podano do wiadomości publicznej miesiąc wcześniej, po przyjęciu ich przez sejm. Zadano Polakom dwa pytania: 1. Czy jesteś za pełną realizacją przedstawionego Sejmowi programu radykalnego uzdrowienia gospodarki, zmierzającego do wyraźnego poprawienia warunków życia, wiedząc, że wymaga to przejścia przez trudny dwu-trzyletni okres szybkich zmian? 2. Czy opowiadasz się za polskim modelem głębokiej demokratyzacji życia politycznego, której celem jest umocnienie samorządności, rozszerzenie praw obywateli i zwiększenie ich uczestnictwa w rządzeniu krajem?
Z przedstawionych przez Mesnera założeń "drugiego etapu" można było wysnuć wnioski, że planowano podnieść "urealnione" ceny, a sektor prywatny miał zostać uwzględniony w centralnych planach gospodarczych. "Demokratyzacja życia publicznego" zakładała częstsze "konsultacje społeczne" ale władze nie przewidywały powrotu "Solidarności", dlatego też podziemne struktury "S" wezwały do bojkotu referendum.
Według oficjalnych danych w referendum wzięło udział 67,3 proc. uprawnionych do głosowania - była to najniższa frekwencja w historii PRL. Na pierwsze pytanie "tak" odpowiedziało 66,04 proc. głosujących, a na drugie - 69,03 proc. Ustawa o referendum przyjęła wymóg uzyskania ponad 50 proc. poparcia wszystkich osób uprawnionych do głosowania. Uwzględniając takie przeliczenie okazało się, że na pierwsze pytanie "tak" odpowiedziało 44,28 proc. uprawnionych, a na drugie - 46,29 proc.
Centralna Komisja do spraw Referendum stwierdziła w komunikacie, że "wynik referendum nie jest rozstrzygający". Oznaczało to, że wyniki referendum nie były wiążące. Mimo tego rząd przystąpił do wprowadzania reform "drugiego etapu" w mniej drastycznej formie.
AS
----------------------
29 listopada wydarzyło się także:
29 listopada 1919 r. Pierwsze posiedzenie Akademii Umiejętności
