29 marca 1917: Rząd tymczasowy Rosji wydaje proklamację przyznającą Polakom prawo do niepodległości
Po abdykacji cara, w Rosji powstały dwa ośrodki władzy: Rząd Tymczasowy, kierujący państwem oraz Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich.
Jako pierwsza kwestię polską podjęła Rada Delegatów, która już na początku marca ogłosiła orędzie "Do narodu polskiego". Napisano w nim m.in. "demokracja Rosji stoi na stanowisku uznania samookreślenia narodowo-politycznego narodów i proklamuje, że Polska ma prawo do całkowitej niepodległości pod względem państwowo-międzynarodowym". W odpowiedzi książę Lwow w imieniu Rządu Tymczasowego przedstawił "Odezwę Rosyjskiego Rządu Tymczasowego do Polaków".
"Bracia Polacy! I dla Was wybiła godzina wielkiego rozstrzygnięcia. Wolna Rosja powołuje Was do swych szeregów, do walki o wolność narodu. Naród rosyjski, który zrzucił jarzmo, uznaje i dla polskiego narodu braterskie pełne prawo stanowienia o swym losie z własnej woli.
Wierny umowom ze sprzymierzonymi, wierny całemu planowi walki przeciw zaczepnemu germanizmowi, Rząd Tymczasowy współdziała w tworzeniu niepodległego państwa polskiego, złożonego z tych wszystkich obszarów, których ludność jest w większości polska, w zamian za rękojmię trwałego pokoju w przyszłej przebudowanej Europie" - głosiła odezwa.
Rząd Tymczasowy miał konkretny plan: "Związane z Rosją za pomocą wolnej unii militarnej Państwo Polskie tworzyć będzie mocny wał przeciw naciskowi mocarstw centralnych na narody słowiańskie".
Propozycja ta została skrytykowana przez Lenina: "Napisali, że Polska powinna znajdować się w wolnym sojuszu wojskowym z Rosją. Właśnie w tych trzech słowach zawarta jest prawda. Wolny sojusz wojskowy maleńkiej Polski z ogromną Rosją jest w rzeczywistości całkowitym militarnym ujarzmieniem Polski".
Oba te stanowiska w momencie ogłoszenia były tylko deklaracjami. Rząd Tymczasowy pozostawiał rozstrzygnięcia rosyjskiemu zgromadzeniu konstytucyjnemu a Rada Delegatów nie była wtedy przy władzy.
AS
