30 października 1951 r. Powołanie Polskiej Akademii Nauk
Ustawa o powołaniu, w miejsce istniejącej od 1871 roku Polskiej Akademii Umiejętności, nowej instytucji o nazwie Polska Akademia Nauk, dawała komunistom kontrolę środowiska polskich uczonych.
Decyzję o powołaniu Polskiej Akademii Nauk podjęto podczas I Kongresu Nauki Polskiej, który miał miejsce w Warszawie na przełomie czerwca i lipca 1951 roku.
Jak możemy przeczytać na stronie Polskiej Akademii Nauk, kształt instytucji "stanowił wynik splotu bardzo zróżnicowanych czynników, także pozanaukowych".
Komuniści planowali, że uległa im instytucja zrzeszająca polskich naukowców będzie udzielała wsparcia reżimowej polityce.
To jednak nie był wyłączny cel powstania Polskiej Akademii Nauk. Komuniści zamierzali sterować naukowcami i finansować badania naukowe te najpotrzebniejsze - w ich uznaniu - dla państwa.
"Nie bez wpływu na jej kształt ostateczny były zmiany zachodzące w organizacji nauki w krajach zachodnich w związku z burzliwą rewolucją naukowo-techniczną" - czytamy na stronie instytucji.
Pierwszym prezesem Polskiej Akademii Nauk został profesor Jan Dembowski. Natomiast instytucja została podzielona w 1952 roku na cztery wydziały: Nauk Społecznych, Nauk Biologicznych, Nauk Matematyczno-Fizycznych, Chemicznych i Geologiczno-Geograficznych oraz Nauk technicznych.
Jak zauważył dr Filip Musiał w książce "Kronika komunizmu w Polsce", likwidacja Polskiej Akademii Umiejętności i powołanie w jej miejsce Polskiej Akademii Nauk, "otworzyła komunistom drogę do wyłączenia z życia naukowego najbardziej zasłużonych profesorów przedwojennych".
(arwr)
