5 grudnia 1975 r. Memoriał 59 intelektualistów trafia do sejmu PRL
Edward Lipiński złożył w Kancelarii Sejmu list otwarty (początkowo z 59, później z 66 podpisami), jaki grupa intelektualistów skierowała do marszałka sejmu, Rady Państwa, prymasa i redakcji, w którym protestowano przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji PRL: wpisaniu kierowniczej roli PZPR i wieczystego sojuszu z ZSRR.
Ideę napisania listu otwartego wysunął Jan Olszewski podczas jednego ze spotkań opozycji demokratycznej. Tekst zredagował wspólnie z Jakubem Karpińskim i Jackiem Kuroniem. Sygnatariusze Listu żądali, by Konstytucja gwarantowała wolności obywatelskie: wolność sumienia i praktyk religijnych, wolność pracy, wolność słowa i informacji, wolność nauki.
(...)Zagwarantowanie tych podstawowych wolności nie da się pogodzić z przygotowywanym oficjalnie uznaniem kierowniczej roli jednej partii w systemie władzy państwowej. Tego rodzaju konstytucyjne stwierdzenie nadawałoby partii politycznej rolę organu władzy państwowej, nieodpowiedzialnego przed społeczeństwem i nie kontrolowanego przez społeczeństwo.(...) Uważamy, że nierespektowanie wolności obywatelskich może doprowadzić do stopniowego pozbawiania społeczeństwa świadomości narodowej i do przerwania ciągłości narodowej tradycji. Jest to zagrożenie dla egzystencji narodu.(...)
List podpisali: Stefan Amsterdamski, Stanisław Barańczak, Ewa Bieńkowska, Jacek Bierezin, Henryk Błachnio, Irena Byrska, Tadeusz Byrski, Bohdan Chwedeńczuk, Ludwik Cohn, Andrzej Drawicz, Jerzy Ficowski, Kornel Filipowicz, Zbigniew Herbert, Ryszard Herczyński, Maryla Hopfinger, Zdzisław Jaroszewski, Anna Kamieńska, Jakub Karpiński, Wojciech Karpiński, Jan Kielanowski, Stefan Kisielewski, Jacek Kleyff, Leszek Kołakowski, Julian Kornhauser, Maria Korniłowicz, Mieczysław Kotlarczyk, Marcin Król, Ryszard Krynicki, Jacek Kuroń, Stanisław Leśniewski, Edward Lipiński, Jan Józef Lipski, Zdzisław Łapiński, Hanna Malewska, ks. Stanisław Małkowski, Jerzy Markuszewski, Adam Mauersberger, Adam Michnik, Halina Mikołajska, Jan Nepomucen Miller, Ludwik Muzyczka, Zygmunt Mycielski, Jerzy Narbutt, Jan Olszewski, Antoni Pajdak, Krzysztof Pomian, Hanna Rudzka-Cybisowa, Józef Rybicki, o. Jacek Salij, Władysław Siła-Nowicki, Stanisław Skalski, Antoni Słonimski, Aniela Steinsbergowa, Julian Stryjkowski, Jan Józef Szczepański, Adam Szczypiorski, Kazimierz Szelągowski, Wisława Szymborska, Jacek Trznadel, Tadeusz Wojnarowski, Maria Wosiek, Adam Zagajewski, Wacław Zawadzki, Barbara Zbrożyna, ks. Jan Zieja, Wojciech Ziembiński.
Jakkolwiek polskie prawo zapewniało bezpieczeństwo autorom listów do władz państwowych to sygnatariuszy listu spotkały represje: zakaz wyjazdów zagranicznych, zakaz publikacji czy występowania w państwowych mediach.
Zmiany w Konstytucji PRL jednak wprowadzono, chociaż formę zapisów nieco złagodzono.
AS
