5 listopada 1916: Akt 5 listopada.
Generałowie gubernatorzy - warszawski i lubelski ogłosili w imieniu obu cesarzy (Austro-Węgier, Franciszka Józefa i Niemiec, Wilhelma II) manifest, w którym zawarto deklarację utworzenia z ziem zaboru rosyjskiego samodzielnego Królestwa Polskiego, z własną armią i ustrojem konstytucyjnym.
Akt 5 listopada nie określał granic, które miały zostać wyznaczone w nieokreślonej przyszłości. Natychmiast natomiast rozpoczęto tworzenie armii potrzebnej państwom centralnym na froncie wschodnim.
Konwencja haska zabraniała brania rekruta przez państwo okupujące na terenie okupowanym. Utworzenie Królestwa Polskiego było wybiegiem umożliwiającym przeprowadzenie werbunku (Niemcy liczyli na ok. milion żołnierzy). Jednak w tej sytuacji pobór mogły przeprowadzić już tylko władze polskie, które nie spieszyły się z decyzją a ogłoszony 9 listopada pobór zakończył się fiaskiem.
Jakiekolwiek by nie były intencje zaborców Akt 5 listopada wyprowadził sprawę niepodległości Polski na arenę międzynarodową i zmusił walczące strony do opowiedzenia się w tej kwestii.
AS
