9 kwietnia 1936 r. Polska musi dozbroić armię - powstaje Fundusz Obrony Narodowej
Na mocy dekretu Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 9 kwietnia 1936 roku utworzono Fundusz Obrony Narodowej. W ten sposób zamierzano pozyskać dodatkowe, pozabudżetowe, środki na dozbrojenie armii i wojskowy program inwestycyjny.
FON gromadził pieniądze, z przeznaczeniem na obronę państwa, ze sprzedaży nieruchomości i ruchomości stanowiących własność państwa, a pozostających pod zarządem wojska, dotacji skarbu państwa (głównie z pożyczki uzyskanej przez rząd we Francji). Uruchomiono także społeczną akcję składania darów i zapisów osób prywatnych oraz instytucji.
Zbierano gotówkę, kosztowności a nawet zboże. "Szczególnie wzruszające są ofiary ludzi niezamożnych, którzy z braku gotówki składają niejednokrotnie jedyne posiadane przedmioty wartościowe, jak obrączki ślubne, biżuterię, medaliony, łańcuszki itp. przedmioty pamiątkowe. Podkreślić należy także ofiarność dziatwy, która swoje skromne zawartości skarbonek oszczędnościowych oddaje na FON" - pisano na łamach "Ilustrowanego Kuryera Codziennego" w kwietniu 1939 roku.
Zbiórka na FON pozwoliła na zebranie do 1939 roku około 1,2 mld złotych, z czego wartość wpłat i darowizn od ludności wyniosła do maja 1939 roku około 37,7 mln złotych.
Pieniądze przeznaczono bezpośrednio na zakup uzbrojenia dla armii, a dary rzeczowe w złocie i srebrze zostały w 1939 roku wywiezione za granicę. 210 kg złota trafiło do Chartumu w Sudanie , gdzie zdeponowane u Polaka, współpracownika polskiego wywiadu, przetrwało wojnę i pod koniec 1944 zostało przekazane do kwatery dowództwa Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w Londynie.
Srebro (2408 kg) umieszczono w 61 skrzyniach i przez polską ambasadę w Rzymie trafiło do Marsylii, gdzie zostało złożone w skarbcu miejscowego oddziału Banku Francji. Po wojnie zostało przeniesione do Tuluzy.
W czasie II wojny światowej zbiórkę na FON prowadzono wśród Polonii amerykańskiej i kanadyjskiej. Zgromadzone w ten sposób 130 kilogramy złota oraz 2,5 miliona dolarów, zostały przewiezione do Londynu. Powstałym w ten sposób funduszem zarządzał jako powiernicy tzw. Komitet Trzech (generał Stanisław Tatar, pułkownik Stanisław Nowicki, podpułkownik Marian Utnik), który w 1947 roku, wbrew woli Rządu RP na uchodźstwie, podjął decyzję o przekazaniu darów rzeczowych w złocie i srebrze oraz pozostałych środków finansowych rządowi Józefa Cyrankiewicza w Warszawie. Złoto przywieziono do Polski drogą lotniczą wraz z trumną gen. Lucjana Żeligowskiego, natomiast srebro z Francji trafiło do kraju w 1976 (w konsekwencji osobistych uzgodnień Edwarda Gierka z Valerym Giscard d'Estaing).
AS
