72 lata od pierwszych transportów do obozu zagłady w Bełżcu

Bełżec, obok Oświęcimia, Sobiboru i Treblinki, był jednym z głównych obozów śmierci Żydów. W ramach tak zwanej "Aktion Reinhardt", przeprowadzonej przez hitlerowców w latach 1942-1943, wymordowano dwa miliony Żydów z Polski i innych krajów Europy.

Sześciohektarowy obóz zagłady był organizowany przez hitlerowców od 1941 roku. Był pierwszym, w którym użyto stacjonarnych komór gazowych. Ofiary przywożono z gett, najczęściej całymi rodzinami. Byli to, poza nielicznymi wyjątkami, sami Żydzi. Zdecydowana większość ofiar pochodziła z obszarów byłej Galicji, jednak do Bełżca przybywały również transporty Żydów z Czech, Austrii i Niemiec. Naziści mordowali w Bełżcu także Cyganów oraz Polaków, którzy pomagali Żydom. 

Duża część zabitych osób pozostała anonimowa, ponieważ hitlerowcy nie robili list transportowych, określali jedynie liczebność transportów z poszczególnych miejsc. W 1943 roku, po dziewięciu miesiącach od rozpoczęcia eksterminacji, obóz został zlikwidowany, a Niemcy zatarli ślady po jego istnieniu.

Według różnych szacunków, liczba Żydów deportowanych i zamordowanych w hitlerowskim obozie śmierci w Bełżcu wynosi od 414 do 600 tysięcy. Jest trudna do ustalenia, ponieważ były dziesiątki, a nawet setki małych miejscowości, z których deportowano tysiące ludzi, jednak nie pozostała po nich żadna dokumentacja. Ponadto zamordowano tu 1500 Polaków za ukrywanie Żydów. 

W 2004 roku na terenie byłego obozu w Bełżcu otwarto Muzeum - Miejsce Pamięci. Obejmuje ono obszar byłego obozu, będąc jednocześnie cmentarzem, pomnikiem i muzeum. Wzdłuż granicy obozu umieszczono 430 tablic z nazwami miejscowości, skąd pochodziły ofiary. Wyeksponowany został także teren dawnej rampy kolejowej, a budynek muzeum nawiązuje do kształtu wagonu kolejowego. Muzeum w Bełżcu jest oddziałem Muzeum na Majdanku w Lublinie.