Mała Konstytucja z 1992 r. Najważniejsze zapisy
Mała Konstytucja to przyjęta 17 października 1992 roku ustawa konstytucyjna o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym, która obowiązywała do momentu przyjęcia konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku.
W myśl zapisów Małej Konstytucji władzę ustawodawczą sprawowały Sejm i Senat, wykonawczą prezydent i rząd, a sądowniczą niezawisłe sądy. Sejm (460 posłów) był wybierany na czteroletnią kadencję w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym, a Senat (100 senatorów) w wyborach wolnych, powszechnych i bezpośrednich, również w głosowaniu tajnym. Sejm mógł rozwiązać się przed upływem kadencji większością 2/3 głosów ustawowej liczby posłów, a także mógł zostać rozwiązany przez prezydenta (po zasięgnięciu opinii marszałków Sejmu i Senatu) w jednym z następujących przypadków: jeśli Sejm w ciągu trzech miesięcy od złożenia projektu nie uchwali ustawy budżetowej, jeśli Sejm dwukrotnie odmówi udzielenia wotum zaufania premierowi powołanemu przez prezydenta, sam nie wyłoni rządu, a prezydent nie powoła tzw. rządu prezydenckiego (który mógłby działać bez wotum zaufania, ale tylko do sześciu miesięcy), jeśli rząd prezydencki nie uzyska potem wotum zaufania oraz jeśli Sejm uchwali wotum nieufności dla rządu nie powołując jednocześnie nowego premiera, a prezydent nie przyjmie dymisji rządu. Wraz z rozwiązaniem Sejmu następowało także rozwiązanie Senatu.
Inicjatywa ustawodawcza została przyznana posłom, Senatowi, prezydentowi i Radzie Ministrów. Po przyjęciu ustawy przez Sejm, Senat miał prawo wniesienia poprawek, które Sejm mógł odrzucić bezwzględną większością głosów. Potem ustawę mógł zawetować prezydent, a jego weto mogło zostać odrzucone przez Sejm większością 2/3 głosów. Po odrzuceniu weta prezydentowi przysługiwało jeszcze prawo do odesłania ustawy do Trybunału Konstytucyjnego, ale w przypadku uznania jej za zgodną z konstytucją musiał ją podpisać. Do prezydenta, będącego najwyższym przedstawicielem państwa w stosunkach wewnętrznych i międzynarodowych, również wybieranego w wyborach powszechnych bezwzględną większością oddanych głosów (na pięcioletnią kadencję) należało m.in.: desygnowanie premiera i powoływanie na jego wniosek Rady Ministrów, ogólne kierownictwo w sprawach bezpieczeństwa i obrony państwa oraz polityki zagranicznej, opiniowanie kandydatów na ministrów obrony, spraw zagranicznych i spraw wewnętrznych, kierowanie pracami Rady Bezpieczeństwa Narodowego, mianowanie i zwalnianie szefa Sztabu Generalnego i innych wysokich dowódców, prawo wprowadzania stanu wojennego i wyjątkowego, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych i szereg innych uprawnień.
Większość rozwiązań Małej Konstytucji znalazła się w konstytucji z 1997 roku.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
