Historia "Łazika"
Jan Wąchała ps. Łazik był dowódcą tzw. Patrolu Likwidacyjnego "Orzeł", który wchodził w skład 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej na Sądecczyźnie. W książce "Oddział" Jerzy Wójcik opisuje losy oddziału "Łazika" w czasach wojennej partyzantki i powojennego podziemia.
Stanisław Wąchała (z lewej) z młodszym bratem Jaśkiem. Kraków, 19 czerwca 1931 r. W AK będą mieli pseudonimy "Łaziczek" i "Łazik". (zbiory Andrzeja Gaczorka)
W 1939 r. Jasiek ucieka w okolice Szczawy. Handluje wszystkim. Swój sklep nosi w plecaku. Górale wołają na niego "Łazik". (zbiory Andrzeja Gaczorka)
W 1943 r. Jasiek zostaje dowódcą patrolu "Orzeł", pierwszej w nowosądeckim grupy egzekucyjnej "Kedywu". Szkoli go wywiadowca AK Jan Drożdż "Brzytwa". Tu w kapeluszu obok "Łazika".
Wąchała ma wadę wzroku (w jasnej koszuli). Wyroki wykonuje w dzień. Jego brawury i gwałtowności obawia się nawet "Piotruś" (na prawo). Niemcy wyznaczają za Jaśka nagrodę. Panie to Halina Smajkiewicz (z lewej) i Halina Maksajda.
W obozie partyzanckim wyroki wykonywał zwykle Wąchała. Feliks Perekładowski "Przyjaciel" (w koszuli i kamizelce) kiwał tylko głową do "Łazika" (z prawej). Wiadomo było, że trzeba "odprowadzić" - wspominał inny egzekutor Julian Tomecki "Brzoza" (JK)
"Zawisza" dowiaduje się, że Jasiek każe skazanym klękać i przepraszać za grzechy. Powierza mu drużynę gospodarczą. Pod komendę "Łazika" (drugi z lewej) trafił starszy brat "Łaziczek". (JK)
Po przejściu frontu "Łazik" zostaje dowódcą Oddziału Samoobrony AK złożonego z uciekających przed aresztowaniami UB i NKWD żołnierzy 1 pułku Strzelców Podhalańskich AK. Oddział wykonuje wyroki śmierci, kary chłosty, zwalcza bandytów podszywających się pod AK. Ujawnił się 12 lipca 1945. w Łącku.
Niemal wszyscy żołnierze Jana Wąchały wyjeżdżają na ziemie zachodnie i wstępują do milicji stanowiąc nadal zakonspirowany odział AK. Przed posterunkiem MO w Czarnolesiu (dzisiaj Czarny Bór). (zbiory Andrzeja Gaczorka)
Jan Kalisz "Prawy" z kbk przed posterunkiem w Czarnolesiu. Zostanie zastrzelony w Kamiennej Górze przez sowietów. (zbiór Anny Wójcik Jabłońskiej)
Milicjanci autoinspekcji w Lubawce (Lubawa). Myśleli już o zwolnieniu lub dezercji. Od lewej: Jan Kordeczka "Pomsta"; został zwolniony. Jerzy Stanek "Jurek"; przedostał się do II Korpusu. NN, Stanisław Kordeczka "Bryła"; zaginął uciekając przez Czechosłowację. Sławomir Gryzina Lasek "Jacek"; przedostał się do II Korpusu. (SGL)
Sławomir Gryzina Lasek "Jacek" w II Korpusie. Neapol, 1946 r. (SGL)
Czarnolesie. Stoją (od lewej) Stanisław Kordeczka "Bryła", Jan Millan "Pantera"; zdezerterował, walczył u "Zagończyka"), NN, Jerzy Relinger "San"; skazany na wieloletnie więzienie, Zbigniew Frankowicz "Błyskawica"; skazany w tym samym procesie, NN. Klęczy Mieczysław Kubacki "Pogan", trafi do ciężkiego więzienia. (KF)
W MO Marian Mordarski "Orzeł" (stoi); zdezerterował i walczył u "Ognia". Z lewej Zdzisław Potapski "Piorun"; zdezerterował i zginął walcząc u "Ognia". Stanisław Kordeczka "Bryła"; zaginął podczas ucieczki przez Czechosłowację. (zbiory Anny Przondo Mordarskiej)
Zygmunt Wawrzuta "Śmiały" (stoi z lewej) zdezerterował z MO w lutym 1946. W Gorcach założył swój oddział. Zginął idąc na akcję. (zbiory Bożeny Borończyk)
"Łazik" nie został milicjantem. Mieszkał w swojej dolinie Kamienicy. Tu oparty o krzyże brata i kolegi Wiesława Kaszyckiego. Na prawo siostra Elżbieta i NN. (zbiory Andrzeja Gaczorka)
W oficerskim mundurze żeni się z Marią Gałysówną w grudniu 1945 r. Zarabiał na życie jak potrafił. Głównie z bronią w ręku. (zbiory Andrzeja Gaczorka)
Maria Wąchała pochowała Jaśka obok jego brata Stanisława w Kamienicy. (zbiory Andrzeja Gaczorka)
Wóz z trumną utopiła w kwitnących bzach. (zbiory Andrzeja Gaczorka)
