Kalendarium powojennej Polski. Rok 1947

3 stycznia 1947 roku wydanie dekretów: o tworzeniu przedsiębiorstw państwowych, o obowiązkowym uczestnictwie w obrocie bezgotówkowym, o ubezpieczeniach rzeczowych i osobowych.

4 stycznia 1947 roku rozpoczyna się pierwszy z serii dużych procesów politycznych, poprzedzających wybory styczniowe - proces przywódców  organizacji Wolność i Niepodległość (WiN). Zapadną surowe wyroki z karą śmierci włącznie. Płk Jan Rzepecki skazany zostanie  na 8 lat więzienia. W styczniu odbędzie się kilkanaście innych podobnych procesów, m.in. we Wrocławiu i Łodzi.

8 stycznia 1947 roku śmierć Tadeusza Kutrzeby, generała, uczestnika kampanii 1939 roku, dowódcy bitwy pod Bzurą.

W nowo otwartym kinie "Palladium" odbyła się prapremiera pierwszego powojennego filmu fabularnego Zakazane piosenki, reż. L. Buczkowskiego.

11 stycznia 1947 roku na zaproszenie Bolesława Bieruta do Polski przybywają małżonkowie Joliot-Curie.

12 stycznia 1947 roku w  "Przekroju" ukazuje się pierwszy  z   cyklu   artykułów o Stanisławie Mikołajczyku Primadonna jednego sezonu.

19 stycznia 1947 roku wybory do Sejmu Ustawodawczego.   Według  oficjalnych danych w wyborach wzięło udział 89,9 proc. uprawnionych do głosowania. Na Blok Demokratyczny (Polska Partia Robotnicza, Polska Partia Socjalistyczna, Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Demokratyczne) oddano 80,1 proc. głosów, na Polskie Stronnictwo Ludowe - 10,3 proc. głosów, na Stronnictwo Pracy - 4,7 proc. głosów, na prorządowe grupy katolickie - 1,4 proc., na   PSL "Nowe Wyzwolenie" - 5 proc. W wybranym Sejmie Ustawodawczym zasiadło więc 116 przedstawicieli PPS, 114 - PPR, 109 - SL, 28 - PSL,   7 - PSL "Nowe Wyzwolenie", 41 - SD, 12 - SP, 5 z prorządowych grup katolickich i 14 bezpartyjnych. W  opinii  wielu obserwatorów, w tym nawet aktywistów PPR, wybory zostały sfałszowane. PSL złożył protest przeciwko pogwałceniu gwarancji jałtańskich (gwarantujących wolne wybory w Polsce), reakcja Zachodu ograniczyła się  tylko do krytycznych oświadczeń.

30 stycznia 1947 roku ukazuje się pierwszy numer miesięcznika  "Polskie  Drogi"- organu KC PPR.

5 Iutego 1947 roku posłowie nowo wybranego Sejmu wybierają Bolesława Bieruta na prezydenta. Był jedynym kandydatem.

8 Iutego 1947 roku sejm  powołuje  nowy  rząd z premierem Józefem Cyrankiewiczem.

16 Iutego 1947 roku reaktywowanie polskiego Pen-Clubu, prezydentem zostaje Jan Parandowski.

19  Iutego 1947 roku uchwalenie przez sejm tzw. Małej Konstytucji.

22 Iutego 1947 roku ustawa sejmowa o amnestii dla więźniów i działaczy politycznych.

3 marca 1947 roku Najwyższy Trybunał Wojskowy skazuje Ludwika Fischera (niemieckiego przestępcę wojennego) na śmierć.

5 marca  1947 roku podpisanie umowy między RP a ZSRR o uregulowaniu rozliczeń finansowych za dotychczasowe dostawy.

10 marca  1947 roku podpisanie w Warszawie umowy o przyjaźni i współpracy między RP a Czechosłowacją, m.in. stabilizującej sprawę granic.

11 marca  1947 roku przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Warszawie rozpoczyna się proces komendanta obozu w Oświęcimiu, Rudolfa Hössa.

23 marca  1947 roku w Warszawie ukazuje się pierwszy   numer  tygodnika "Nowiny Literackie".

27 marca  1947 roku powołanie Ministerstwa Przemysłu i Handlu.

28 marca  1947 roku w zamachu zorganizowanym przez UPA ginie wiceminister obrony narodowej, gen. Karol Świerczewski "Walter".

2 kwietnia 1947 roku aresztowanie Kazimierza Pużaka i innych działaczy PPS.

3 kwietnia 1947 roku powołanie Naczelnej Rady Zrzeszeń Kupieckich RP.

13 kwietnia 1947 roku Plenum KC PPR zapowiada zmiany ustroju gospodarczego - atak Władysława Gomułki na PSL i PPS.

17 kwietnia 1947 roku ustawa o 46-godzinnym tygodniu pracy.

23 kwietnia 1947 roku pierwsza srebrna odznaka szybowcowa zdobyta przez pilota całkowicie wyszkolonego po wojnie.

25 kwietnia 1947 roku utworzenie Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa".

27 kwietnia 1947 roku pierwsze po wojnie Międzynarodowe Targi w Poznaniu.

28 kwietnia 1947 roku podpisanie w Warszawie protokołu polsko-francuskiego  w sprawie  zwrotu mienia zagrabionego przez Niemców.

30 kwietnia 1947 roku rozpoczęcie w Ursusie produkcji traktorów.

Po epopei wojennej wraca do Polski z Wielkiej Brytanii statek "Batory".

5 maja 1947 roku M/s "Batory" wyrusza w pierwszy powojenny rejs do Nowego Jorku.

7 maja 1947 roku list PPR do PPS w sprawie przyłączenia się   do "bitwy o handel" od dwóch miesięcy toczonej przez PPR (jej celem było zlikwidowanie prywatnego handlu).

10 maja 1947 roku śmierć Juliusza Osterwy, aktora i reżysera teatralnego.

14 maja 1947 roku PPS krytycznie odnosi się do PPR-owskiej "bitwy o handel", proponując własny sposób uzyskania równowagi rynkowej.

19 maja 1947 roku Stanisław Szwalbe, przewodniczący Rady Naczelnej PPS, występuje w Krakowie w obronie spółdzielczości przed upaństwowieniem.

24 maja 1947 roku podpisanie w Warszawie pięcioletniej umowy o  wymianie towarów między RP a Jugosławią.

30 maja 1947 roku uchwała Rady Ministrów zalecająca uruchomienie domów towarowych.

2 czerwca 1947 roku decydująca faza "bitwy o handel": Sejm uchwala ustawę   o   zwalczaniu  drożyzny i nadmiernych zysków w obrocie handlowym. Przewidziano kary więzienia do pięciu lat i grzywny do 5 mln złotych dla każdego, kto dla osiągnięcia nadmiernych zysków skupuje, gromadzi lub ukrywa towary. Komisja   specjalna   do   walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym mogła bez odwoływania się do sądu karać   grzywną,   kierować do miejsc pracy przymusowej, konfiskować towary i urządzenia przemysłowe, pozbawić  uprawnień  handlowych i przemysłowych oraz uprawnień do zajmowania lokalu handlowego.

6 czerwca  1947 roku umiera Władysław Raczkiewicz, prezydent RP na uchodźstwie. 9 czerwca obowiązki prezydenta przejmie August Zalewski.  Nominacja ta wywoła protest emigracyjnej PPS, uznającej za nieprawomocne złożenie w kwietniu 1947 roku Tomasza Arciszewskiego ze stanowiska następcy prezydenta. Początek długotrwałego kryzysu politycznego polskiej emigracji.

7 czerwca  1947 roku wprowadzenie w trzyletnich szkołach powszechnych dla dorosłych systemu semestralnego.

Powołanie przymusowych zrzeszeń przemysłu prywatnego.

9 czerwca  1947 roku wprowadzenie przymusowego nauczania w Wojsku Polskim   -   ciąg   dalszy walki z analfabetyzmem w Polsce.

10 czerwca  1947 roku podpisanie umowy między rządem RP i rządem ZSRR w sprawie przekazania RP prawa produkowania samolotów szkoleniowych Po-2 i silników lotniczych M-11.

11 czerwca  1947 roku pierwszy oficjalny mecz międzypaństwowy reprezentacji Polski w piłce nożnej - przegrany  w Oslo   z  Norwegią 1 : 3.

12 czerwca  1947 roku zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu o organizacji przez państwową Centralę Handlową sieci powszechnych domów towarowych.

15 czerwca  1947 roku pierwszy po wojnie Polak zdobywa złotą odznakę szybowcową.

17 czerwca  1947 roku tygodnik "Kuźnica" zamieszcza artykuł prof. Józefa Chałasińskiego " O społeczny sens reformy uniwersytetów". W artykule znalazły się  znamienne uwagi o roli uczelni akademickich: "Z punktu widzenia demokracji niezbędne jest istnienie niezależnych bezpartyjnych ośrodków opinii społecznej [...]. Nauka ma dla demokracji wartość tylko wówczas, gdy usuwa bezkompromisowość dogmatycznych stanowisk religijnych i politycznych". Artykuł wywołał ostrą polemikę na łamach tego samego pisma: między innymi Stefan Jędrychowski napisze:" żądania ograniczenia czynnika partyjno-politycznego w kulturze, sztuce i nauce równa się żądaniu wyeliminowania wpływu mas ludowych na te dziedziny życia".

21 czerwca  1947 roku świadectwo ukończenia Oficerskiej Szkoły Polityczno-Wychowawczej     równorzędne z ukończeniem gimnazjum ogólnokształcącego.

Zakaz bicia i znęcania się nad więźniami przez straż więzienną.

22 czerwca  1947 roku zakaz kontaktów osobistych oficerów WP z obywatelami państw obcych.

24 czerwca  1947 roku oświadczenie Ministra Spraw Zagranicznych RP o pozytywnym stanowisku rządu RP wobec  planu Marshalla.

26 czerwca  1947 roku utworzenie w przedsiębiorstwie PKP Biura Elektryfikacji Kolei.

Utworzenie państwowej Wyższej Szkoły Operowej w Poznaniu.

Utworzenie przedsiębiorstwa państwowego Polskie Uzdrowiska.

28 czerwca  1947 roku podpisanie w Warszawie umowy o współpracy kulturalnej między RP a Bułgarią.

30 czerwca  1947 roku posiedzenie Rady Naczelnej PPS, Kazimierz Rusinek zastępuje Edwarda Osóbkę-Morawskiego na stanowisku przewodniczącego Centralnego Komitetu Wykonawczego. PPS wkracza na drogę do zjednoczenia z PPR.

2 lipca 1947 roku utworzenie Rady Ochrony Pomników Męczeństwa.

Ustawa o Planie Odbudowy Gospodarczej na lata 1947 - 49.

3 lipca 1947 roku zmiana tekstu roty przysięgi wojskowej (przysięgano na wierność  prezydentowi  RP, w zakończeniu pozostały słowa "Tak mi dopomóż Bóg!").

4 lipca 1947 roku Dekret Prezydenta RP o stosunku   państwa   do  Kościoła  Ewangelicko-Augsburskiego (uregulowanie konsekwencji opuszczenia Polski przez większość wyznawców Kościołów ewangelicko-unijnych i staroluterskiego).

9 lipca 1947 roku odrzucenie przez Polskę uczestnictwa w planie pomocy dla Europy przedstawionego przez sekretarza stanu USA, George’a Marshalla.

Wprowadzenie podatku gruntowego w ziemiopłodach.

17 lipca 1947 roku w Warszawie finał Festiwalu Szekspirowskiego, I nagrodę zdobywa   Teatr   Wybrzeża z Gdyni.

20 lipca 1947 roku Dyrektywa szefa Głównego Zarządu Informacji WP odnośnie do rozpracowania działalności Polskiej Partii Socjalistycznej w Wojsku Polskim.

27 lipca 1947 roku zainicjowanie przez Wincentego Pstrowskiego współzawodnictwa pracy opartego na wzorach  radzieckich hasłem: "Kto wyrąbie więcej niż ja!". Do współzawodnictwa przystąpiono głównie w kopalniach  węgla  kamiennego i w budownictwie.

W Rzymie ukazuje się pierwszy numer emigracyjnego miesięcznika "Kultura".

2 sierpnia 1947 roku otwarcie Międzynarodowych Targów Gdańskich.

4 sierpnia 1947 roku podpisanie umowy między RP a ZSRR w sprawie wzajemnych dostaw towarów w okresie  od  1 kwietnia  1947  do  31 marca 1948.

6 sierpnia 1947 roku umiera Wanda Siemaszkowa, aktorka i reżyserka, pierwsza Panna Młoda z prapremiery Wesela Wyspiańskiego w roku 1901.

7 sierpnia 1947 roku pozbawienie obywatelstwa polskiego osób narodowości niemieckiej (tzw. volksdeutschów).

8 sierpnia 1947 roku sformowanie dwóch pierwszych kompanii akademickich - wprowadzenie zajęć z wojskowości na uczelniach cywilnych. 22 lipca 1949 kompanie zostaną przekształcone w fakultety wojskowe uczelni.

13 sierpnia 1947 roku umowa między RP a Królestwem Belgii w sprawie zwrotu mienia  zagrabionego przez Niemców.

21 sierpnia 1947 roku podpisanie w  Paryżu umowy o wymianie towarowej między RP a Republiką Francuską.

Rozwiązanie Ligi Obrony Przeciwlotniczej  i Przeciwgazowej i uznanie Ligi Lotniczej za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej.

Wprowadzenie nowego systemu finansowego przedsiębiorstw państwowych.

22 sierpnia 1947 roku kolejny etap "bitwy o handel" -   rozporządzenie o koncesjonowaniu handlu.

 24 sierpnia 1947 roku uchwała związku Polskich Pisarzy na Obczyźnie uznaje umieszczanie utworów w prasie krajowej za niegodne pisarza polskiego.

29 sierpnia 1947 roku umowa o dostarczenie do Polski 300 tys. ton zboża z ZSRR.

2 września 1947 roku Aide-mémoire rządu RP wyrażające obawy Polski przed wzrostem znaczenia Niemiec w wyniku ich uprzemysłowienia.

3 września 1947 roku walka z analfabetyzmem: wprowadzenie obowiązku dokształcania się w zakresie pełnej szkoły powszechnej (podstawowej).

5 września 1947 roku uregulowanie położenia prawnego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, Kościoła Mariawickiego i Kościoła Starokatolickiego w Polsce.

9 września 1947 roku podpisanie w Bukareszcie umowy między RP a Królestwem Rumunii o wymianie towarowej.

10 września 1947 roku utworzenie urzędu Pełnomocnika do Rozbudowy i Zagospodarowania Portu Szczecińskiego.

12 września 1947 roku powołanie Komisji ds. Repatriacji   Dzieci   Niemieckich z Ziem Odzyskanych.

14 września 1947 roku rząd RP zrywa stosunki dyplomatyczne z Watykanem.

15 września 1947 roku umowa  między  rządem  RP a rządem ZSRR w sprawie eksploatacji złóż w pobliżu Kowar (byłych szmidebergskich) i dostawach całości wydobytych tam rud uranu do ZSRR.

16 września 1947 roku utworzenie Państwowej Szkoły Dramatycznej w Warszawie.

17 września 1947 roku porozumienie między RP a ZSRR w sprawie przekazania portu w Szczecinie władzom polskim.

Powrót do kraju złota wywiezionego w czasie wojny do Rumunii.

22 września 1947 roku narada 9 partii komunistycznych i robotniczych: Bułgarii, Czechosłowacji, Francji, Jugosławii, Polski, Rumunii, Węgier, Włoch i ZSRR w Szklarskiej Porębie. Podczas narady sformułowano tezę o wyodrębnieniu się dwóch przeciwstawnych obozów  politycznych  socjalistycznego i kapitalistycznego, podjęto decyzję o utworzeniu Biura Informacyjnego Partii Komunistycznych i Robotniczych (tzw. Kominform); od spotkania w Szklarskiej Porębie datuje się okres silnej zależności państw rządzonych przez komunistów od ZSRR. Kominform oficjalnie istniał do kwietnia 1956 roku.

25 września 1947 roku utworzenie Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie.

1 października 1947 roku konferencja polsko-czechosłowacka w Pradze w sprawie uprzemysłowienia Niemiec.

6 października 1947 roku orzeczenie Izby Karnej Sądu Najwyższego uznające, że sama   przynależność   do   SA (Sturmabteilungen NSDAP) nie stanowiła przestępstwa (przestępstwo stanowiły czyny popełniane przez ich członków). Do tej pory sama przynależność do SA była już uznawana w Polsce za przestępstwo.

Memorandum Mikołajczyka do Stalina na temat sytuacji w Polsce. Memorandum zostało bez odpowiedzi.

13 października 1947 roku centralizacja i nadzór ewidencji ludności - utworzenie Biura Dowodów Osobistych Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

17 października 1947 roku przyznanie przez rząd RP kwoty 20 mln zł na akcję pomocy dzieciom prowadzoną przez UNICEF.

Zniesienie autonomii uniwersytetów.

Wydanie dekretu o obywatelstwie polskim osób narodowości polskiej zamieszkałych na obszarze byłego Wolnego Miasta Gdańsk.

Utworzenie Akademii Sztabu Generalnego w Warszawie.

21 października 1947 roku ucieczka Stanisława Mikołajczyka do Wielkiej Brytanii.

27 października 1947 roku uchwała   Rady   Ministrów w sprawie    zorganizowania Wystawy Ziem Odzyskanych we Wrocławiu w 1948 roku.

Kierownictwo PSL przejmują Józef Niećko i Czesław Wycech.

Utworzenie Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni.

Powołanie Rady Głównej ds. Nauki   i   Szkolnictwa   Wyższego przy Ministerstwie Oświaty.

28 października 1947 roku dekret o ubezpieczeniu rodzinnym.

31 października 1947 roku podpisanie w Warszawie porozumienia między RP a Wielką Brytanią w sprawie wypłaty odszkodowania za interesy brytyjskie, dotknięte polską ustawą z 3 stycznia 1946 o nacjonalizacji podstawowych gałęzi gospodarki narodowej.

Następny etap procesów członków ZG WiN oraz Komitetu Porozumiewawczego Polski Podziemnej aresztowanych   na   przełomie   1946 i 1947 roku.

3 listopada 1947 roku podpisanie porozumienia między RP a Wielką Brytanią w sprawie wypłaty obywatelom brytyjskim odszkodowania   za    znacjonalizowane w Polsce ich mienie.

16 listopada 1947 roku uruchomienie radiostacji we Wrocławiu.

17 listopada 1947 roku we Wrocławiu obraduje pierwszy zjazd Związku Literatów Polskich, prezesem zostanie Jarosław Iwaszkiewicz.

21 listopada 1947 roku uchwała   Rady   Ministrów o pozbawieniu Stanisława Mikołajczyka obywatelstwa polskiego.

29 listopada 1947 roku utworzenie przedsiębiorstwa państwowego Powszechne Domy Towarowe.

1 grudnia 1947 roku Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej reaktywuje swoje członkostwo w FAI.

Reorganizacja Miejskiej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Warszawie i nadanie jej statusu Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych.

3 grudnia 1947 roku początek wizyty w Polsce francuskiego poety Paula Eluarda.

Początek procesów członków ZG WiN oraz Komitetu Porozumiewawczego Polski Podziemnej.

4 grudnia 1947 roku zakończenie III Zjazdu ZPAP, prezesem Stanisław Teisseyre.

14 grudnia 1947 roku XXVII Kongres PPS. Zatwierdzono podczas niego umowę o jedności działania między PPS a PPR - praktycznie oznaczało to początek upadku partii. Sekretarzem generalnym   Centralnego  Komitetu Wykonawczego zostaje Józef Cyrankiewicz, przewodniczącym Rady Naczelnej - Stanisław Szwalbe.

19 grudnia 1947 roku utworzenie przedsiębiorstw Państwowa Żegluga na  Wiśle i Państwowa Żegluga na Odrze.

25 grudnia 1947 roku premiera pierwszego polskiego  filmu  "socrealistycznego" - Jasnych łanów w reżyserii Eugeniusza   Cękalskiego.

27 grudnia 1947 roku podpisanie w Rzymie umowy handlowej między RP a Republiką Włoską.

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000