Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (ZSL)
Partia chłopska działająca w okresie Polski Ludowej. Powstała w listopadzie 1949 (Kongres Jedności Ruchu Ludowego) w wyniku połączenia Stronnictwa Ludowego i przekształconego Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Programowo i zgodnie ze swoim statutem, który zakładał uczestnictwo w budowie ustroju socjalistycznego, realizowała cele i politykę PZPR na wsi (od forsowania kolektywizacji w latach 50. po poparcie dla kółek rolniczych i spółdzielczości wiejskiej później). Brak samodzielności politycznej, uznawanie przewodniej roli PZPR i występowanie w roli "pasa transmisyjnego" determinowały status stronnictwa jako tzw. partii satelickiej.
Struktury organizacyjne ZSL zbliżone były do modelu PZPR. Podstawową jednostką było Koło, następnie gminne i miejskie organizacje ZSL oraz organizacje wojewódzkie. Najwyższą władzę ZSL stanowił Kongres powołujący Naczelny Komitet, Główną Komisję Rewizyjną i Główny Sąd Partyjny. W okresach między Kongresami kierownictwo sprawował Naczelny Komitet wybierający ze swego grona Prezydium NK i Sekretariat NK, a w strukturach terenowych odpowiednio komitety wojewódzkie, gminne, miejskie. Liczba członków stronnictwa w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych wynosiła ok. 200 tys., w połowie lat osiemdziesiątych przekroczyła 500 tys. Członkowie stronnictwa uczestniczyli w koalicji z PZPR i SD w sprawowaniu władzy państwowej obejmując około 20% mandatów poselskich, tradycyjnie stanowisko marszałka Sejmu i wiceprzewodniczącego oraz sekretarza Rady Państwa, w rządzie natomiast kilka tek.
W sierpniu 1989 roku ZSL wystąpiło z koalicji z PZPR i wraz z SD utworzyło koalicję parlamentarną z Obywatelskim Klubem Parlamentarnym ("Solidarność"). XI Kongres ZSL zapoczątkował zmiany organizacyjne, secesje i fuzje niektórych grup działaczy ludowych ostatecznie sfinalizowana powstaniem PSL.
Prezesi Naczelnego Komitetu Wykonawczego: Władysław Kowalski (do października 1959), Stefan Ignar (do maja 1962 i następnie od maja do listopada 1981), Czesław Wycech (do lutego 1971), Stanisław Gucwa (do maja 1981), Roman Malinowski (do września 1989), Dominik Ludwiczak (do listopada 1989).
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
