Osioł symbolem potęgi starożytnego Egiptu? Ciekawe odkrycie w Kanaanie

Leżące w Tell es-Sâfi w Izraelu Gat było niegdyś filistyńskim miastem-państwem, o którym kilkukrotnie wspomina Biblia. W starożytności Gat miało rangę jednego z najważniejszych ośrodków handlowych Lewantu, nie dziwi więc, że Egipcjanie utrzymywali kontakty z tutejszymi kupcami. Badania archeologiczne w Tell es-Sâfi doprowadziły do ciekawego odkrycia pod jednym ze starożytnych domów, o czym naukowcy donoszą na łamach czasopisma naukowego "PLOS One".

Zobacz również: Jedyne w swoim rodzaju odkrycie z czasów rzymskich. Eksperci są podekscytowani

Budynek, o którym mowa, powstał 4,5 tysiąca lat temu. Naukowcy odkryli pod nim ciała czterech młodych samic osła. Trzy z nich miały spętane nogi, czwartej zaś odcięto głowę i ułożono ją na brzuchu. Oślice zakopano w płytkich dołach, na których zbudowano dom. Wszystko wskazuje na to, że zwierzęta wykorzystano w rytuale.

Naukowcy po dokładnych oględzinach szczątków zauważyli, że osły z Gat różnią się budową od tych hodowanych w Palestynie. Badania chemiczne kości wykazały podobny poziom strontu, jak u zwierząt żyjących w Egipcie. Okazało się też, że oślice karmiono trawą typową dla okolic Nilu.

Zobacz również: Legendarny statek wiózł ładunek wart 138 milionów dolarów. Badacze twierdzą, że odkryli jego wrak

Zwierzęta symbolizujące starożytny Egipt to: ibis, skarabeusz, kot. Do tej menażerii można by dodać jeszcze lwice, pawiany, byki czy szakale — w tym zwierzęcym panteonie próżno szukać osłów. Dla starożytnych mieszkańców Gat najwyraźniej jednak oślice, które wyhodowano w starożytnym Egipcie, były zwierzętami znaczącymi. Po pierwsze, w przeciwieństwie do lokalnych osłów, zasłużył na pochówek, po drugie miał on znaczenie rytualne. 

"Mieszkańcy domu uznali, że żaden z lokalnych osłów nie jest godzien złożenia w ofierze, na ten zaszczyt zasługiwały jedynie młode egipskie oślice" - wyjaśniają autorzy badania. "Sugeruje to, że funkcja tych ofiar nie ograniczała się jedynie do roli zwierzęcia totemicznego czy symbolu miejsca zamieszkania, lecz była społecznie i rytualnie nacechowana pochodzeniem z Egiptu. Osły w rytualne reprezentowały powiązania ekonomiczne, a prawdopodobnie także społeczne i polityczne, z Egiptem, co stanowiło integralną część rytuału ofiarnego. Zatem egipski osioł mógł być postrzegany jako zwierzę egzotyczne i wyjątkowe, godne szczególnego rytualnego użytku" - napisali archeolodzy w artykule dla "PLOS One".

Badacze przepuszczają, że oślice reprezentowały siłę, potęgę i dobrobyt Egiptu, a ich rytualna ofiara miała zapewnić pomyślność oraz boską opiekę mieszkańcom domu. 

Odkrycie w Gat rodzi wiele pytań. Do kogo należał dom? Kto i w jakim celu zorganizował rytuał? A przede wszystkim, dlaczego wybrano właśnie oślice? 

Choć odpowiedzi mogą być trudne do ustalenia, odkrycie z Gat daje fascynujące spojrzenie na życie w tym regionie w epoce wczesnego brązu — w czasach, gdy Egipt panował tak niepodzielnie, że nawet jego osły uchodziły za nosicieli szczególnej mocy.

Źródło: 

Elizabeth R. Arnold, Haskel J. Greenfield, Gideon Hartman, Tina L. Greenfield, Shira Albaz, Elisabetta Boaretto, Johanna Regev, Aren M. Maeir, "An isotopic perspective on equid selection in cult at Tell eṣ-Ṣâfi/Gath" [w:] Plos One

Zobacz również: Kobieta-faraon skazana na zapomnienie. Po 100 latach badacze mówią o magicznym rytuale