NSDAP rządziło w Gdańsku przed wybuchem wojny. Tak zdecydowali mieszkańcy
7 kwietnia 1935 roku w Wolnym Mieście Gdańsku odbył się wybory do Volkstagu. Zwyciężyła w nich NSDAP. Naziści uzyskali 59 proc. głosów. Były to ostatnie wybory, jakie odbyły się w Wolnym Mieście. Z dniem 1 września 1939 roku miasto-państwo przestało istnieć, choć gwarantem jego bezpieczeństwa była Liga Narodów.
Niemcy przegrały I wojnę światową, wobec tego musieli się podporządkować postanowieniom paryskiej konferencji pokojowej, na której Polacy dążyli do odzyskania swojego państwa. Kością niezgody były oczywiście ziemie zagarnięte przez Prusy podczas rozbiorów, a języczek u wagi skierowany był na Gdańsk. Niemcy traktowali miasto (podobnie jak inne ziemie) już jako część swojego państwa, zaś Polacy rościli sobie do nich prawo poparte historią.
Zobacz również: Zamachy bombowe w Krakowie i Warszawie. Kim byli sprawcy?
Zebrani w Paryżu przywódcy, zdecydowali się sięgnąć po neutralne rozwiązanie — z Gdańska, Sopotu i okolic stworzyli autonomiczne miasto-państwo, którego niezależność gwarantowała Liga Narodów. Wolne Miasto Gdańsk powstało 15 listopada 1920 roku. Mieszkało w nim 350 tysięcy ludzi, z czego Polacy stanowili według różnych szacunków od 3 do 15 proc. ludności. Wolne Miasto Gdańsk będą autonomicznym bytem, miało własny, wybierany co cztery lata parlament — Volkstag. Większość spośród 120 zasiadających w nim posłów stanowili Niemcy, jednak Polacy także mieli swoją reprezentację.
Zobacz również: Gdzie i kiedy zaczęła się II wojna światowa? Historycy toczą spory
W 1935 roku dwie największe polskie organizacje: Gmina Polska i Związek Polaków połączyły siły, by pójść wspólnie do wyborów. 31 marca 1935 roku ulicami Gdańska przeszedł pochód Polaków, w którym wzięło udział 10 tysięcy osób, co mocno zaskoczyło niemiecką większość. Mimo tak dużej mobilizacji, wybory do Volkstagu okazały się dla Polaków druzgocącą klęską. 7 kwietnia 1935 roku do parlamentu Wolnego Miasta Gdańska weszło jedynie dwóch przedstawicieli interesów Polski, co było najmniejszą liczbą w krótkiej historii miasta-państwa i naprawdę niewielki wynikiem biorąc pod uwagę, że 1935 roku Volkstag liczył 72 posłów. Natomiast druzgocące zwycięstwo odnotowała Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników. Naziści w wyborach do parlamentu Wolnego Miasta Gdańska zdobyli 59 proc. głosów. A następnie sukcesywnie przeszli do niszczenia wszelkiej opozycji.
Zobacz również: Nacjonalizacja prasy. Każdy totalitaryzm chce przejąć media
