Tajemny rytuał inicjacji. Nowe odkrycie w Pompejach

W centralnej części Pompejów, gdzie prowadzone są badania wykopaliskowe, archeolodzy odkryli wielką salę bankietową. Trzy ściany zdobią niemal naturalnej wielkości freski, a czwarta część sali otwarta była na ogród. Malowidła datowane są na I w.p.n.e. Zdaniem naukowców najprawdopodobniej powstały one między 40 a 30 r.p.n.e. Freski przedstawiają boga wina, zabawy i płodności — Dionizosa wraz z jego orszakiem składającym się z satyrów, tancerzy, myśliwych i menda, czyli czcicielek i towarzyszek boga. Szczególną uwagę badaczy przykuł fresk przedstawiający młodą kobietę z pochodnią tuż przed przystąpieniem do tajemnego rytuału inicjacji poprzedzającego udział w misteriach.

Zobacz również: Fiolka sprzed 4 tysięcy lat. Jej zawartość wprawiła archeologów w zdumienie

Starożytne misteria był to formy kultu religijnego dostępne jedynie garstce wtajemniczonych czcicieli. Aby brać udział w obrzędach, należało przejść rytuał inicjacyjny, który często odbywał się nocą, a towarzyszyły mu tańce i śpiewy. Rytuał łączony był też z przedstawieniami mitów związanych z bóstwem.  Właśnie do takiego tajemnego rytuału inicjacyjnego przystępuje kobieta z fresku.

Misteria sprawowano ku czci różnych bóstw, jednak to właśnie Dionizos i Demeter — bogini płodności i urodzaju — byli pierwszymi, których czczono w ten sposób. W VII w.p.n.e. misteria stały się oficjalnym elementem ateńskiego kultu państwowego, zaś miedzy III a I w.p.n.e. elementem misteriów stały się orgie dionizyjskie. Początkowo były to ekstatyczne śpiewy i tańce, jednak z czasem przeobraziła się one w libacje alkoholowe połączone z wyuzdanymi aktami seksualnymi, a nie wykluczone, że także z substancjami narkotycznymi, takimi jak opium. Budzące potępienie nadużycia podczas orgii sprawiły, że senat rzymski zakazał ich w 186 r.p.n.e., jednak murale z Pompejów dowodzą, że lud niezbyt poważnie traktował zdanie władz w tym zakresie.

Zobacz również: Wybuch Wezuwiusza zmienił mózg ofiary w szkło. Naukowcy zdumieni

Odkrycie Domu Thiasosa zostało ogłoszone w Parku Archeologicznym Pompeje 27 lutego 2025 roku. Na uroczystości obecny był włoski minister kultury — Alessandro Giuli, który porównał znaczenie tego odkrycia z odnalezieniem Willi z Misteriami przed stu laty. Minister stwierdził:

"Za sto lat dzisiejszy dzień zostanie zapamiętany jako historyczny, ponieważ odkrycie, które prezentujemy, jest historyczne".

Odkryta pomiędzy 1909 a 1910 roku Willa z Misteriami to rezydencja z II w.p.n.e., która początkowo niewiele różniła się od zwykłego pompejańskiego domostwa, jednak z czasem budowlę powiększono i przeobrażono w bogatą rezydencję. W Willi z Misteriami odnaleziono salę przylegającą do atrium z freskiem długim na 17 i wysokim na 3 metry. Przedstawiono na nim 29 postaci biorących udział w misteriach Dionizosa, którym przewodniczy matrona — prawdopodobnie właścicielka domostwa z I w.p.n.e., czyli czasu, w którym powstało malowidło.

Zdaniem przedstawiciela włoskiego rządu zarówno Willa z Misteriami, jak i Dom Thiasosa stanowią ważne świadectwo mało znanych aspektów życia starożytnych ludzi.

Zobacz również: Poczuli wstrząs, ale go zbagatelizowali. Błąd przypłacili życiem