Jeszcze 3 tysiące lat temu większość Europejczyków miała ciemną skórę

Zespół naukowców na czele z profesor Silvią Ghirotto z Uniwersytetu w Ferrarze we Włoszech zbadał próbki DNA pochodzące z 348 szczątków ludzi żyjących w czasach prehistorycznych i w starożytności. Z badań wynika, że większość Europejczyków miała wówczas ciemne włosy, oczy i skórę. Biała cera pojawiła się na Starym Kontynencie dopiero 14 000 lat temu, ale wówczas niewielu ludzi miało ją w swojej puli genetycznej. Według badań w czasach prehistorycznych, ale również we wczesnej epoce żelaza ciemną skórę miało 68 proc. populacji Europy, podczas gdy biali stanowili 8 proc., zaś karnacja 24 proc. miała kolor pośredni.

Zobacz również: Zaskakujące odkrycie. Szkielet oplatały ciężkie łańcuchy

Dotychczasowe badania wskazują, że ludzie przywędrowali z Afryki do Europy około 60 000 - 50 000 lat temu. Pierwsi Europejczycy mieli, więc geny ciemnej skóry, oczu i włosów. Pojawienie się jasnej karnacji naukowcy wiążą z dostosowaniem ewolucyjnym wynikającym z mniejszej ilości słońca w Europie. Zdaniem Silvii Ghirotto, która wypowiedziała się dla portalu Live Since, jasna skóra umożliwiała syntezę większej ilości witaminy D, co zapewniało mocniejsze kości, mięśnie, zęby i dawało ewolucyjną przewagę.

Ekspertka skomentował także niebieskie i zielone oczy, które są kolejną z cech typowych dla Europejczyków (i Amerykanów).

Według naukowców niebieskie i zielone oczy pojawiły się w Europie Północnej i Zachodniej między 14000 a 4000 lat temu. Jednak trzeba dodać, że analiza szczątków sprzed 17 000 lat przeprowadzona w 2024 roku wykazała, że roczny chłopiec, do którego należał szkielet, miał ciemną skórę i włosy, ale jego oczy były niebieskie.

Jest to o tyle wyjątkowe, że szczątki są o trzy milenia starsze niż granica wyznaczona przez naukowców. Jednak to właśnie około 14000 lat temu odnotowano statystyczny skok, który wskazywał, że niebieskie i zielone oczy były wówczas wyjątkowo popularne — częściej niż kiedykolwiek w dziejach (wcześniejszych i późniejszych) rodziły się niebiesko i zielonookie dzieci.

Ciemna karnacja i włosy a przy tym niebieskie oczy — dziś wydaje się na to niezwykle egzotyczne połączenie, tymczasem chłopiec sprzed 17 000 lat nie jest jedynym przykładem takiego wyglądu. W podobny sposób naukowcy rekonstruują sławnego człowieka z Cheddar — kompletny  szkielet sprzed 10 000 lat odnaleziony w Wielkiej Brytanii. Badania wykazały, że miał ciemną karnację i włosy, ale jasne oczy — niebieskie lub zielone.

Zobacz również: Sensacyjne odkrycie w Egipcie. Nie było takiego od czasów grobu Tutenchamona

Według badań jasna skóra pojawiła się w Europie w tym samym czasie, co niebieskie i zielone oczy, czyli około 14000 lat temu. Prawdopodobnie najpierw geny białej karnacji pojawiły się wśród przodków dzisiejszych Szwedów. Jednak były one nie tylko o wiele mniej popularne niż geny jasnych oczu, ale wręcz rzadkie. Tysiąclecia zajęło, aż jasna karnacja rozprzestrzeniła się po Europie. Jeszcze 5000 lat temu w wielu regionach Starego Kontynentu dominująca była ciemna skóra. Dopiero około 3000 lat temu, a więc bardzo niedawno, geny jasnej karnacji stały się bardziej powszechne w Europie.

Najstarsze próbki, które zostały poddane badaniu, mają 45 000 lat i pochodzą z Syberii. Testom DNA poddano też próbki z liczącego 9 000 lat szkieletu odnalezionego w Szwecji. Jednak wiele prehistorycznych próbek uległo degradacji i okazało się, że nie można na ich podstawie przeprowadzić testów, toteż badacze oszacowali pigmentację, korzystając z "probabilistycznego wnioskowania o fenotypie" i systemu HIrisPlex-S, który potrafi przewidzieć kolor oczu, włosów i skóry na podstawie niekompletnej próbki DNA. Najmłodsze próbki pochodziły sprzed 1700 lat.

Zobacz również: Pałac Minosa. Miał centralne ogrzewanie i bieżącą wodę 3700 lat temu