Pałac Minosa. Miał centralne ogrzewanie i bieżącą wodę 3700 lat temu

Pierwszym, który zapukał do zasypanych drzwi pałacu w Knossos (a konkretnie do wschodniego wejścia), był kreteński biznesmen i archeolog-amator (jak wielu bogatych Europejczyków w XIX wieku) - Minos Kalokairinosa w 1878 roku. Grek jednak nie zdecydował się kontynuować eksploracji w obawie, że tureckie władze Krety zgodzą się na wywiezienie znalezionych artefaktów do Anglii, jak miało to miejsce na ateńskim Akropolu.

Na niewiele się to zdało, bo sprawę zwęszył Heinrich Schliemann w 1886 roku. Odkrywca Troi uważał, że w mitach greckich warto szukać wskazówek dotyczących historycznych miejsc. O czym pisaliśmy w artykule: "Archeolodzy w Grecji odnaleźli zatopione ruiny. To część mitycznego miasta".

Wyruszył więc Schliemann na Kretę w poszukiwaniu pałacu króla Minosa, a pod nim labiryntu Minotaura. Niemiecki archeolog-amator dotarł do Knossos, lecz nie zniósł właściciela ziemi, który próbował go oszukać, porzucił więc zamiar kupna wzgórza. Zrobił to natomiast Arthur Evans 16 marca 1900 roku. Angielski archeolog-amator prowadził wykopaliska na tym terenie już w 1899 roku, więc płacąc niemałą cenę za wzgórze, wiedział, że pod nim znajduje się antyczna budowla. 

Zobacz również: Tajemny rytuał inicjacji. Nowe odkrycie w Pompejach

Nie mógł jednak przypuszczać, jak potężny jest to budynek. W latach 1899 - 1905 prace wykopaliskowe odsłoniły ruiny pałacu o powierzchni 17400 m²! Znaleziono w nim tron, który jasno wskazywał, że była to siedziba władcy, a ponieważ mitycznym królem Krety był Minos, przyjęło się nazywać budowlę w Knossos — pałacem Minosa. Dziś wiadomo, że słowo "pałac" nie oddaje dokładnie roli potężnego budynku. Był on bowiem jednocześnie siedzibą władcy, jak i miejscem produkcji rzemieślniczej, w tym towarów luksusowych. Pomieszczenia gospodarcze mieścił się na parterze, zaś apartamenty i oficjalne sale na piętrze.

W Knossos znaleziono też tabliczki z pismem linearnym oraz freski przedstawiające życie codzienne mieszkańców. Rozwiązania inżynieryjne zastosowane w pałacu budzą podziw. Nic dziwnego, że w powstał mi o genialnym konstruktorze wiezionym na Krecie — Dedalu. Pomieszczenia mieszkalne miał system na kształt centralnego ogrzewania podłogowego, a ciepłą wodę z kotła pod podłogą doprowadzały ceramiczne rury.

Jest też w pałacu w Knossos dużych rozmiarów malowidło przedstawiające szarżującego byka. Można by nazwać go rogatą bestią z Krety, a to już wcale nie tak daleko do mitycznego Minotaura i jego labiryntu. Budynek faktycznie posiadał labirynt podziemnych pomieszczeń, nie było to jednak więzienie Minotaura, a magazyny, w których odnaleziono wspaniale zdobione naczynia.

Pałac w Knossos nie miał fortyfikacji obronnych, a przynajmniej nie znaleziono ich śladu — czyżby nic nie mogło zagrozić wielkiemu władcy Krety? Raczej wątpliwe, biorąc pod uwagę, że w innych częściach wyspy odnajdywano ślady walk. A może plotki o Minotaurze uwięzionym w jego podziemiach skutecznie odstraszały potencjalnych najeźdźców? Jeśli tak, to jedynie do pewnego czasu. Od ok. 1700 r.p.n.e. budowla pełniła swoją funkcję, aż w 1450 r.p.n.e. Achajowie najechali Kretę i zapoczątkowali schyłkowy okres tutejszej cywilizacji. Ten najazd pałac w Knossos przetrwał, według archeologów nosi on późniejsze ślady zniszczenia z 1375 r.p.n.e.

Spektakularny pałac, wyjątkowe dzieła sztuki oraz wysoki stopień rozwoju doprowadziły archeologów do wniosku, że istniała tu jedna z najstarszych cywilizacji epoki brązu nazywana od mitycznego władcy — kulturą minojską bądź od wyspy — kulturą kreteńską. Rozwijać zaczęła się już 3000 lat przed naszą erą, zaś jej kres nastąpił około 1100 r.p.n.e. Do dziś historykom nie udało się ustalić, jakie były tego przyczyny. Wśród najbardziej prawdopodobnych wymieniane są katastrofy naturalne: trzęsienie ziemi lub wybuch wulkanu, wewnętrzne zamieszki lub najazd Mykeńczyków (Achajów).

Zobacz również: Archeolodzy odnaleźli wyjątkową rezydencję "drugich Aten". Poruszyło ich znalezisko w basenie